قیمت گذاری پروژه سئو و تعیین هزینه خدمات سئو

نکات بسیار بسیار مهمی رو از دل تجربه متخصصین میزفا تولز به شما در این مقاله گفته شده و لطفا با دقت مطالعه کنید.

سئو یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌هایی هست که یک سازمان می‌تونه برای افزایش آگاهی از برند و فروش خودش به کار ببره. باوجوداینکه خیلی از سازمان‌ها اهمیت این موضوع رو درک کردن، اما هنوز هم درباره قیمت‌گذاری پروژه‌های سئو سوالات زیادی وجود داره. علاوه بر افرادی که اون‌ها رو به‌عنوان مشتری‌های یک پروژه سئو می‌شناسیم، متخصص‌های سئو هم که قراره این پروژه‌ها رو به سرانجام برسونن خیلی وقت‌ها درباره قیمت‌گذاری درست پروژه‌ها اطلاعات کافی ندارن.

خب سوال اینجاست که قیمت گذاری پروژه‌های سئو چطور انجام می‌شه؟ و جواب این سوال مثل همیشه «بستگی داره!» هست. :)
با سایت میزفا تولز همراه باشید تا در این مقاله به شما بگم که محاسبه هزینه های سئو دقیقاً چطور انجام می‌شه و به چه عواملی بستگی داره.

چرا قیمت پروژه سئو مهمه؟

بیاید یک بار از دیدگاه یک کارفرما به پروژه سئو نگاه کنیم. اغلب کارفرماها اطلاعات زیادی درباره سئو و فرایندهای اون ندارن. چیزی که اون‌ها می‌خوان فقط کسب رتبه و ترافیک در گوگل در ازای پرداخت پوله. 

توی چنین شرایطی، تدوین قرارداد و قیمت نهایی پروژه سئو یک چالش واقعیه. چطور باید این فرد رو که شاید علاقه‌ای به دونستن فرایندهای سئو نداره قانع و مبلغ قرارداد رو نهایی کنید؟

اگر از قبل خودتون رو برای این چالش آماده نکرده و نرخ خدمات سئو رو بلد نباشید، قطعاً با مشکل مواجه خواهید شد.

چه عواملی روی قیمت سئو اثرگذار هستن؟

عوامل مختلفی می‌تونه روی تعرفه پروژه سئو اثرگذار باشه. بررسی این عوامل قبل از شروع اجرای پروژه به شما کمک می‌کنه تا قیمت مناسبی رو به کارفرما پیشنهاد بدین.

دو تا از مهم‌ترین عواملی که نقش مستقیم و تعیین‌کننده‌ای در تعرفه پروژه سئو دارن، حجم پروژه و قدرت رقبای کسب‌و‌کار مربوط به پروژه هستن.

یک مثال بزنم:
پروژه سئوی یک کلینیک دندانپزشکی رو با یک سایت فروش اینترنتی مقایسه کنید. سایت پروژه اول چند صفحه محدود مثل معرفی کلینیک، متخصصان، رزرو نوبت و غیره داره؛ در حالی که پروژه دوم شامل صدها یا هزاران صفحه مختلف از محصولات و دسته‌بندی‌های کالایی هست. واضحه که سئوی سایت دوم کاملاً متفاوت با اولی خواهد بود و حجم فعالیت‌های اون بیشتره.

از طرف دیگه طبیعیه که هرچقدر رقبای کسب‌و‌کار قوی‌تر باشن، برای اینکه بتونیم به کسب‌و‌کار کمک کنیم تا دیده بشه باید تلاش بیشتری بکنیم؛ بنابراین واضحه که قیمت پروژه سئو باز هم بالاتر می‌ره. این موضوع مستقیماً به صنعت کسب‌و‌کار هم مربوطه. اگر کسب‌و‌کار در حوزه‌ای باشه که رقبای زیاد و قدرتمندی وجود دارن، برای کسب رتبه در کلمات کلیدی راه سختی رو پیش‌رو خواهیم داشت.

باتوجه به این دو عامل مهم، چهار حالت در هزینه سئو به وجود میاد:

خیلی ساده شد، اگر حجم کار و قدرت رقبا بالاتر بره تعرفه سئو طبیعتا بیشتر میشه و اگر حجم کار یا قدرت رقبا بیشتر باشه قیمت قطعا پایین‌تر از حالت اول هست و اگر حجم کار و قدرت رقبا کم باشه طبیعتا از همه حالت‌ها هزینه سئو سایت پایین هست.

عوامل اثرگذار روی قیمت سئو سایت عبارت هستن از:

اهداف کسب‌و‌کار

نوع خدمات سئویی که قراره ارائه بشه با اهداف کسب‌و‌کار هم ارتباط مستقیمی داره. برخی کسب‌و‌کارها فقط نیاز به یک سری فعالیت‌های ساختاری پایه‌ای و نگهداری از سایتشون دارن؛ در حالی‌که برخی از کسب‌و‌کارها نیاز به فعالیت‌های بهینه‌سازی جدی‌تر و عمیق‌تری دارن.

مثلا یک کسب و کاری میگه صرفا مشاوره سئو نیاز دارم، ولی یک کسب و کاری ۰ تا ۱۰۰ سئو رو به شما سپرده.

ممکنه مدیر یک کسب و کاری به شما زنگ بزنه و بگه من هدف‌های مهمی دارم و قصد دارم رتبه های برتر گوگل رو در فلان بازه به دست بیارم ولی یک کسب و کاری عجله نداره و در دراز مدت قصد داره رشد کنه.

برای مشخص کردن هزینه خدمات سئو باید به هدف کسب و کار خوب گوش کنید.

میزان تجربه و تخصص شما

نکته مهمی که هم شما به‌عنوان متخصص و هم کارفرما به‌عنوان مشتری سئو باید به آن توجه کنند، میزان مهارت فرد است. افرادی که سال‌ها تجربه در حوزه سئو دارند یا تیم‌های سئویی که تجربه بهینه‌سازی موفق چندین پروژه سئو را دارند، قطعاً مستحق دریافت دستمزد بیشتری هستند.

خیلی وقت‌ها شما یک متخصص سئو استخدام می‌کنید و حدود ۸ الی ۱۵ میلیون ماهانه حقوقش میشه ولی وقتی یک تیم سئو پروژه ای رو انجام میده قطعا هم کیفیت کار بالاتر میره و هم تعرفه خدمات سئو بیشتر میشه، هزینه سئو ماهیانه هم طبیعتا بیشتر میشه.

متخصص سئو شاید ۱۰ سال تجربه کاری داشته باشه ولی اگر یک تیم سئو ۵ نفره رو مد نظر قرار بدیم می‌تونه مجموعه تجربه این تیم خیلی بیشتر از اون یک نفر باشه. البته این بدان معنا نیست که کار کردن با افراد فریلنسر خوب نیست، بلکه منظور ما اینکه براساس هدف کسب و کار می‌تونه هزینه انجام سئو فرق کنه و یک فریلنسر می‌تونه در یک پروژه نقش فریلنسر باشه و در یک جا تیم سئو باشه. مثلا:
فرض کنید من پوریا آریافر ۱۰ ساله دارم کار سئو انجام میدم و یک پروژه سئو کوچیک هست طبیعتا نیازی نیست با تیم وارد کار بشم چون در توان اون کسب و کار نیست ولی در یک پروژه بزرگ فروشگاهی قطعا یک نفره نمیتونم و باید با تیم حرفه ای وارد پروژه بشم.

مدل قیمت‌گذاری خدمت

مدل خدمتی یا همون سرویس مدل (Service Model) در واقع تعیین‌کننده نحوه برنامه‌ریزی فعالیت‌های دیجیتال مارکتینگ هست. پروژه‌های ساعتی، ماهانه، حق‌الزحمه‌ای و … از جمله مدل‌های اجرای پروژه سئو هستن. علاوه بر این، نوع بسته خدمات سئویی که به مشتری ارائه می‌کنید (بسته با خدمات ثابت یا بسته شخصی‌سازی‌شده) هم می‌تونه روی قیمت نهایی سئو اثرگذار باشه. در بخش بعدی درباره مدل خدمتی بیشتر صحبت می‌کنم.

انواع روش ها در قیمت سئو

بسته به عوامل اثرگذاری که در بخش قبلی به اون‌ها اشاره کردم، آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ و متخصص‌های سئو، استراتژی‌های قیمت‌گذاری مختلفی رو برای پروژه‌های سئوی خودشون در پیش می‌گیرن. در ادامه به مهم‌ترین استراتژی‌های قیمت‌گذاری سئو اشاره می‌کنم.

۱ - قیمت‌گذاری ساعتی پروژه سئو

در این استراتژی قیمت‌گذاری، هزینه خدمات سئو براساس زمان صرف‌شده روی پروژه (ساعتی)‌ دریافت می‌شه. این نحوه قیمت‌گذاری مناسب پروژه‌های کوچک، پروژه‌هایی که نیاز به فقط یک فعالیت خاص دارند یا پروژه‌هایی هست که تخمین دقیقی از زمان موردنیاز اون نمی‌شه داشت. برای مثال ممکنه در یک پروژه فقط نیاز به فعالیت‌های موردی مثل تحقیق کلمات کلیدی، رفع خطاهای سرچ کنسول، تحلیل رقبا، تولید محتوا و مواردی از این دست باشه.

هزینه سئو ساعتی مناسب مشاوره دادن و حتی کمک به یک شرکت برای استخدام نیرو هم میتونه مناسب باشه.

۲ - قیمت‌گذاری پروژه‌ای سئو

در این شیوه قیمت‌گذاری، پروژه برای یک بازه زمانی خاص تعریف می‌شه و بعد از اتمام فعالیت‌های پروژه و گذشت اون بازه زمانی، قرارداد خاتمه پیدا می‌کنه. برای مثال ممکنه پروژه‌هایی از قبیل افزایش سرعت سایت، ایجاد بهبودهای فنی و on-page، ایجاد بهبودهای جزئی در ساختار سایت یا فعالیت‌های بازاریابی محتوایی تعریف بشه. 

این پروژه‌ها شامل فعالیت‌ها و لیست تحویل‌دادنی‌های (Deliverables) مختلفی هستن و طبق قرارداد پروژه و در بازه زمانی محدود توافق‌شده اجرا می‌شن.

اصولا نصف هزنیه پروژه سئو اول گرفته میشه و نصف آخر کار. مگر پروژه سئو بالای ۲ یا ۳ ماه طول بکشه که اصولا دیگه از این نوع استراتژی استفاده نمیشه و روش های دیگه پیشنهاد میشه مثلا ماهانه. 

۳ - قیمت‌گذاری سئو براساس کلمات کلیدی (منسوخ شده)

این روش، از جمله روش‌های منسوخ و قدیمی در تعرفه‌گذاری پروژه سئو هست. در این شیوه، خواسته کارفرما کسب رتبه در یک یا چند کلمه کلیدی خاص هست و هزینه ی سئو سایت بر این اساس داده می‌شه.

عیب چنین روش قیمت‌گذاری این هست که در یک پروژه سئو نمی‌شه تضمینی برای کسب رتبه در کلمات داد؛ چرا که گرفتن رتبه به سختی کلمه کلیدی بستگی داره که خود اون هم تابع عوامل متعددی مثل وضعیت محتوای رقبا، لینک‌ها، سرعت و غیره هست. 

گذشته از اون، در این روش تعداد کلماتی هم که می‌شه برای کسب رتبه تارگت کرد بسیار محدود می‌شه؛ چون برای گرفتن نتیجه باید برای هر کلمه هزینه جداگانه‌ای دریافت بشه که برای کارفرما عملاً این نوع نرخ گذاری سئو سایت غیرممکن هست و قیمت خیلی بالا میره.

در این روش هم سئو کار در چالش زیاد گیر میکنه و هم کارفرما باید هزینه هنگفت بده.

۴ - قیمت‌گذاری سئو به‌صورت ماهیانه

یکی دیگه از روش‌هایی که برای قیمت خدمات پروژه های سئو استفاده می‌شه، دریافت ماهیانه هزینه هست. در این روش، طی جلسات اولیه با کارفرما اهداف و خواسته‌ها بررسی می‌شن. بعد از اون بررسی فنی سایت، تحلیل رقبا، بررسی محتواها و لینک‌های خارجی انجام می‌شه. در نهایت پروژه با یک سری اهداف که طبق بررسی‌های انجام‌شده مشخص شدن شروع می‌شه و مبلغ ثابتی به‌صورت ماهانه برای این فعالیت‌ها پرداخت می‌شه.

تقریبا ۸۰ درصد پروژه های سئو سایت mizfa.com به این صورت هست. ویژگی خوب این روش اینکه شما ظاهرا دارید هر ماه با کارفرما یک جور توافق میکنید برای ادامه کار، درواقع وقتی کارفرما هزینه ماهانه سئو رو میده یعنی از اون ماه راضی بوده و از طرفی متخصص سئو نسبت به سایر روش‌های دیگه سریع‌تر پولش رو میگیره.

۵ - قیمت‌گذاری سئو به روش شراکتی (هزینه و ریسک بالا)

در این روش قیمت‌گذاری، قرارداد به‌صورت شراکتی بسته می‌شه. برای مثال کارفرما تعهد می‌کنه در ازای رسیدن به اهداف سئویی که برای یک محصول تعریف شده و رسیدن به میزان مشخصی از فروش، متخصص سئو به درصدی از فروش اون محصول دسترسی پیدا کنه.

این روش می‌تونه برای متخصص سئو ریسک بالایی به همراه داشته باشه. یک عیب این روش اون هست که متخصص سئو زمان و هزینه بالایی رو صرف اجرای پروژه می‌کنه ولی ممکنه لزوماً به نتیجه دلخواه کارفرما نرسه. از طرف دیگه، ریسک اینکه کارفرما هم طبق تعهدات خودش عمل نکنه یا محصول رو از سایت حذف کنه، وجود داره.

سئو با قیمت مناسب به معنی اسارت نیست، به عبارت دیگه از نظر ما وقتی متخصص سئو با این روش کار میکنه یعنی اسارت و در همه حالت صرفا به نفع کافرما هست.

۶ - روش قیمت‌گذاری بر اساس ترافیک ورودی

در این روش تعرفه سئو سایت براساس میزان ترافیک ورودی به سایت تعیین می‌شه. برای مثال توافق می‌شه که اگر میزان ترافیک صفحات در یک بازه زمانی X برابر بشه، قیمت انجام پروژه سئو هم افزایش پیدا کنه. 

این روش رو می‌شه یکی از بهترین روش‌ها برای تعیین هزینه پروژه سئو دونست؛ اما به شرطی که به یک نکته مهم توجه کنید و اون هم افزایش تصاعدی تعرفه هم‌گام با افزایش ترافیک هست.

زمانی که یک سایت تازه قدم‌های اول خودش رو برداشته، دریافت ترافیک و فروش از اون به مراتب راحت‌تر از وقتی هست که سایت رشد کرده و بزرگ‌تر شده. علتش هم اینه که با گسترش سایت، نیاز به تلاش بیشتری برای بهینه‌سازی سئو داریم. همونطور که در ابتدای مقاله گفتم، حجم پروژه تاثیر مستقیمی روی قیمت پروژه داره. خلاصه کلام اینکه متناسب با رشد پروژه، لازمه برای X برابر کردن ترافیک، هزینه بیشتری در مقایسه با ابتدای پروژه دریافت بشه. مثلا:
ممکنه شما برای رشد سایت از ۰ کلیک تا ۵۰ کلیک در هفته حدود ۳۰ میلیون در سه ماه هزینه بهینه سازی سایت رو کرده باشید (رشد ۵۰ برابری) ولی همین سایت رو اگر بخواید از ۵۰ کلیک به ۵۰۰ کلیک برسونید (رشد ۱۰ برابری و مثل حالت اول ۵۰ برابر نیست) باید هم زمان بیشتر و هم هزینه بیشتر صرف کنید.

پرداخت هزینه چه فعالیت‌هایی جزء هزینه‌های سئو است؟

اجرای کمپین‌های سئو یک کار تیمی هست. در حالت ایده‌آل برای اجرای موفق این پروژه‌ها نیاز به افرادی مثل مدیر سئو (برای مدیریت پروژه)، نویسنده محتوا، مسئول رپورتاژ، گرافیست و برنامه‌نویس داره. از این‌ها گذشته فعالیت‌های مختلفی مثل خرید بک لینک یا خرید نرم افزار و ابزار سئو هم در طول این پروژه‌ها انجام می‌شه. 

سوال اینجاست که چه کسی قراره هزینه استخدام این افراد یا اجرای فعالیت‌هایی مثل خرید بک لینک و ابزارهای سئو رو پرداخت کنه؟ آیا هزینه استخدام باید وارد تعرفه سئو بشه؟ یا اینکه هزینه باید توسط کارفرما و به‌صورت جداگانه پرداخت بشه؟

برای پاسخ به این سوال باید به شیوه اجرای پروژه برگردیم. آیا برنامه‌ریزی پروژه ما به‌گونه‌ای هست که لازمه به‌صورت منظم بک لینک خریداری بشه؟‌ آیا تولید محتوای منظم بخشی از پروژه سئو هست؟ خب در این صورت بهتره که هزینه‌های خرید بک لینک یا تولید محتوا در تعرفه سئوی پیشنهادی گنجانده بشه.

اما گاهی اوقات این فعالیت‌ها موردی هستند و در طول پروژه به‌صورت منظم اتفاق نمی‌افتن. برای مثال ممکنه در طول اجرای پروژه فقط یک بار لازم باشه برنامه‌نویس وارد تیم بشه تا مشکلات فنی موجود برطرف بشه. در این صورت بهتره قبل از شروع پروژه، موارد احتمالی مثل این مورد که ممکنه در طول پروژه اتفاق بیفتن، برای کارفرما شفاف‌سازی بشه. در نتیجه کارفرما از قبل برای پرداخت هزینه اضافی احتمالی، آمادگی خواهد داشت.

هزینه سئو خارجی و داخلی

خلاصه و نتیجه حرفه‌های بالا این میشه که بهتره در قرارداد و حتی در یک پروپوزال سئو حرفه ای بنویسیم که ممکنه به خاطر خطاهای سئو نیاز به برنامه نویس و هزینه برای برنامه نویس داشته باشیم. یا بگیم که مثلا از ماه ۵ یا ماه ۶ به بعد پروژه سئو قرار هست هزینه های سئو در بخش سئو خارجی یعنی بک لینک و رپورتاژ اضافه بشه.

بهتره شما هزینه های سئو خارجی رو خودتون دریافت نکنید و اجازه بدید خود کارفرما مستقیم هزینه های بک لینک رو مستقیم به پذیرنده بده تا هم اعتماد بین شما و کارفرما بیشتر بشه و هم در مباحث مالیاتی به چالش نخورید. می‌تونید یک اکانت اختصاصی برای کارفرما در این پلتفرم‌های رپورتاژ آگهی بسازید.

هزینه تولید محتوا در پروژه سئو

نکات بسیار مهمی در بالا اشاره کردیم حتما بخونید ولی پیشنهاد ما اینکه حتما هزینه های مربوط به تولید محتوا رو سعی کنید به صورت جداگانه در قرارداد تنظیم کنید تا کارفرما آگاه باشه که چقدر هزینه محتوا میده و این شفاف سازی به اعتماد بین شما و کارفرما کمک میکنه. طبیعتا بهتره مدیر سئو هزینه این بخش رو به عهده بگیره چرا که محتوا یک بخش غیر جدا از پروژه های سئو هست.

وای به حال اون پروژه ای که کارفرما با ۱۰ ها دغدغه کاری به خاطر کم کردن کمی هزینه پروژه سئو بگه من خودم براتون محتوا مینویسم و بعد چند ماه میبینیم هنوز یک خط هم ننوشته :))

هزینه اموزش سئو

توجه داشته باشید که وقتی دارید هزینه سئو یک سایت رو محاسبه می‌کنید تا بتونه در نتایج گوگل رشد کنه به معنی آموزش دادن به کارفرما نیست، به عبارت دیگه شما در حال محاسبه هزینه خدمات سئو هستید و نه هزینه آموزش سئو و اگر کارفرما قصد داره در این زمینه آموز ببینه، هزینه های آموزش جدا هست. هر چند باید این نکته به خاطر بسپارید که تعامل با کارفرما همیشه عالی هست و حتی در جلسه های آنلاین می‌تونید نکات مهمی رو بگید ولی وقتی قرار هست آموزش بدید باید خارج از هزینه خدمات پروژه سئو باشه و جداگانه محاسبه بشه.

هزینه ابزار سئو

یکی از کارهای خوبی که برخی از سئوکارها (کاربران سایت ما) در ابزار سئو "میزفا تولز" انجام میدن اینکه هزینه‌های ابزارهای سئو رو به عهده کارفرما مسپارن و دو حالت داره:

1. با اکانت خودشون ثبت نام میکنن و بعد خود سئوکار پرداخت رو انجام میده و بعد فاکتور رسمی میگیره ولی به نام شرکت و به شرکت اطلاع میده که چنین کاری کرده (ابزار میزفا تولز فاکتور رسمی صادر میکنه)
2. با اکانت خود کارفرما و یا شرکت عضو میشه و بعد پرداخت توسط شرکت انجام میشه و سپس وقتی دامنه رو داخل ابزار ما میسازن به سئوکار دسترسی ابزار رو میدن (در ابزار میزفا تولز امکان دادن دسترسی به هر شماره ای رو دارید)

نحوه دادن سطح دسترسی یک دامنه:
https://help.mizfa.tools/share-permissions/access-level-to-a-domain/
فرق سطح دسترسی در میزفا تولز:
https://help.mizfa.tools/share-permissions/access-levels-and-their-differences/

هر چقدر هزینه ها رو شفاف سازی کنید و مثلا بگید این ۲۰ میلیون پروژه سئو برای چه کاری هست اعتماد کارفرما بیشتر میشه و احتمال طولانی بودن پروژه سئو بالاتر میره، این تجربه ۱۰ ساله ما به شما هست که الان مشتریانی داریم که به اسم ما قسم میخورن و این اعتماد الکی به وجود نیومده.

مقایسه هزینه استخدام کارشناس سئو با برونسپاری پروژه

یکی از مشکلاتی که اغلب کارفرماها برای رسیدن به اهداف سئویی خودشون دارن، این هست که انتخاب بین استخدام یک کارشناس سئوی تمام‌وقت یا برونسپاری سئوی سایت به یک تیم خارج از سازمان براشون دشواره.

واقعیت اینه که استخدام یک کارشناس سئوی تمام‌وقت، مزایای خاص خودش رو داره. برای مثال حضور نیرو در محل شرکت می‌تونه روحیه همکاری رو بالاتر ببره، هماهنگی‌ها رو ساده‌تر می‌کنه و از همه مهم‌تر هزینه کمتری برای سازمان داره. 

اما از طرف دیگه، برونسپاری پروژه به یک تیم هم مزایای خودش رو داره. مهم‌ترین مزیت برونسپاری اینه که تمرکز تیم سئو، فقط روی پروژه سئو خواهد بود. از این گذشته، اغلب تیم‌ها تجربه‌های زیادی در این حوزه دارن؛ بنابراین علیرغم هزینه‌های بالایی که همکاری با یک تیم سئو می‌تونه برای سازمان به همراه داشته باشه، اما در درازمدت به نتایج ارزشمندتری دست پیدا می‌کنه.

قیمت دادن خیلی وقت میگیره و پیچیده هست

مشخص کردن هزینه های سئو سایت خیلی وقت گیر هست و اینطوری نیست که یک کارفرما به شما زنگ بزنه و پشت تلفن بهش قیمت رو بگی. باید وقت بذارید و این مورد رو سعی کنید به کارفرما بگید تا این فرهنگ به خوبی جا بیوفته.

نکته آخر: همیشه حق با مشتری است

در نود درصد مواقع، دلیل مراجعه کارفرما به شما دلایل مالی هست (اگرچه ظاهراً مشکل اون‌ها جریمه شدن توسط گوگل یا کم شدن سرعت سایتشون هست!). شما حق دارید بالاترین مبلغ ممکن رو به مشتری‌هاتون پیشنهاد بدید، اما به‌شرطی که موارد زیر رو رعایت کنید:

• متناسب با بودجه مشتری، بالاترین میزان ممکن نرخ بازگشت سرمایه (ROI مخفف Return on Investment) رو پیشنهاد بدید.
• مشتری رو قانع کنید که چطور خدمات سئوی شما و فرایندی که قراره طی کنید می‌تونه نتایج مدنظرش رو برآورده کنه.
• به مشتری با سند و مدرک (مثلاً نمونه‌کارها) ثابت کنید که توانایی دستیابی به نتایج گفته‌شده رو دارید.
• سعی کنید مدرک سئو داشته باشید تا حرف‌های شما اعتبار بیشتری داشته باشه.
• نگارش حرفه ای رزومه سئو اثر مستقیم و بی چون و چرا در زمان گرفتن پروژه داره.
• اگر شما مشکل گرفتن چندین پروژه سئو دارید حتما مقاله چطور همزمان چند پروژه سئو را مدیریت کنیم؟ رو بخونید.
• ارسال گزارش هفتگی و ماهانه از فعالیت‌های سئو بسیار به ماندگاری پروژه کمک میکنه. (ابزار ارسال گزارش گیری سئو رو حتما بررسی کنید)